Kardeşi kıskanmak doğaldır ve çok acı verir

Kardeşi kıskanmak doğaldır ve çok acı verir

Her doğumda anne, baba ve çocuk arasında özel bir bağ kurulur. Aile bireylerinin ilişkisi yeni bir boyut kazanır. Yeni bebek hastaneden gelir gelmez kardeşler arası rekabet ortaya çıkar ve bu rekabet bazen uzun yıllar süregelir. Yeni kardeşten kurtulmak istemesi çocuğun kötü kalpli olduğunu göstermez. Kıskançlık doğaldır ve çok acı verir. Ancak dinamiktir ve çocuğun deneyim kazanarak geleceğe doğru güvenle ilerlemesini sağlar. Kardeşler arası rekabet gerçek yaşamın bir yansımasıdır. Kıskançlığın yıkıcı hale dönüşüp, çocuğun hayatını engellememesi için yeni bebeğin aileye katılımıyla ilgili doğum öncesi ve sonrası döneme ilişkin bazı öneriler şunlardır:



- Bebeğin ve diğer kardeşin yatak odaları mümkünse ayrılmalı, mekanın düzenlenmesinde çocuğun tercihlerine de önem verilmelidir.

- Yeni bebeğe takılacak isim konusunda diğer kardeşlere fırsat tanınmalıdır.

- Kardeş ultrasonografi muayenesinde bulunabilir ya da elde edilen görüntüler ona da gösterilebilir.

- Bazı çocuklar doğum sırasında annenin zarar göreceği endişesini taşırlar. Bebeğin oluşumu ve dünyaya gelmesine ilişkin yaşına uygun, kısa ve doğru bilgi anne-baba tarafından çocuğa verilmelidir.

- Aileye yeni bir bebeğin katılmasını konu alan hikayeleri ebeveynler çocuklarıyla birlikte okuyarak tartışabilirler.

- Okul öncesi çağ çocuğu anne-babanın da katılımıyla oyuncak bebekle oynayarak, onu yıkayıp giydirerek dünyaya gelecek bebeğin günlük yaşamlarını nasıl değiştireceği konusunda deneyim kazanabilir.

- Yakın aile ve arkadaş çevresinde yeni doğan bebek varsa ziyaret edilmesi, anne-babanın bebeği kucaklayarak sevmeleri çocuğu kardeşinin doğumuna hazırlar.

- Doğumun ne zaman olacağı hakkında çocuğun bilgilendirilmesi, yapılan hazırlıklarda çocuktan yaşına uygun yardım istenmesi ve doğum sonrasında çocuğun annesini ve bebeği hastanede ziyaret etmesi önerilmektedir.

- Anne-babanın çocuğa kendisini sevdikleri gibi, bebeği de seveceklerini açıklamaları önemlidir.

- Bebeğin bakımında çocuğa yaşına uygun sorumluluk verilmelidir. Örneğin okul öncesi çağ çocuğundan kardeşinin bezini getirmesi, ilkokul dönemindeki büyük kardeşten bebeğin mamasını hazırlaması istenebilir. Anne-baba iş bölümü yaparken sürekli olarak “Sen artık büyüdün, abla/ ağbi oldun” şeklinde ifadelerle ortanca ve büyük kardeşlere aşırı sorumluluk yüklemekten kaçınmalıdır.

- Yeni doğanın resimlerinin yanı sıra kardeşin de bebeklik fotoğrafları ev ortamında sergilenmelidir. Varsa video çekimleri çocuğa gösterilerek, onun da bebekken annenin yoğun bakımına gereksinim duyduğu somut örnekler üzerinden anlatılmalıdır.

- Anne-babanın çocuğa, yeni doğanla birlikte aile içinde sahip olduğu yeri kaybetmeyeceğini, yeni haklar elde edeceğini hissettirmeleri önemlidir. Örneğin “Kardeşin küçük olduğu için evde kalacak ama sen bizimle birlikte sinemaya gelebilirsin.” Böylelikle büyük ya da ortanca kardeş aile içinde edindiği konumu kaybetmediği, “pabucunun dama atılmadığı” konusunda ikna olabilir.

- Kardeşler arasındaki kıskançlığı körükleyen en yaygın anne-baba tutumları; ailede bir gözbebeği belirleme, çocukları birbirleriyle kıyaslama, cinsiyet ayrımı yaparak taraf tutmadır. Bazı ailelerde ilk göz ağrısı olarak kabul gören büyük çocuğun diğer kardeşlerin dikkatini çekebilecek imtiyazlara sahip olması kardeşler arası rekabeti körükleyen ve doğru olmayan bir yaklaşımdır.

- Her çocuk özeldir. Kişilik özellikleri, ilgi ve becerileri farklıdır. Anne babalar çocuklarını birbirleriyle kıyaslamamalı, kendilerine özgü niteliklerini ortaya koyabilmeleri için onlara fırsatlar hazırlamalıdırlar.

- Çocuklarınızın kavgalarına karışmayın. Sorunu kendilerinin çözebileceğine güvendiğinizi gösterin ve odayı terk edin.

- Çocuğunuzun kardeşine ilişkin duygularını anlamaya çalışın. Çocuklar bazen kardeşleri hakkında “Ondan nefret ediyorum.” “Keşke ölse” gibi hoş olmayan dileklerde bulunabilirler. "Hayır, kardeşinden nefret edemezsin, bunu söylediğin için utanmalısın" gibi tepkiler onun kendisini daha kötü hissetmesine yol açar. “Ne demek istediğini açabilir misin?”şeklinde bir cümle duyunca çocuk duygularını fark ederek sakinleşecektir.

- Çocuğunuza kardeşine karşı hissettiği olumsuz duyguları resim çizerek, oyuncak bebek figürleri kullanarak, yazıya dökerek ifade etmesi için fırsat yaratabilirsiniz.

- Çocuklarınızın kavgalarını kasete alabilirsiniz. Anlaşmazlığa düşenlerin neler söylediklerini daha sonradan dinlemeleri onlara farklı bir bakış açısı kazandırarak sorun çözme becerilerinin gelişmesine neden olabilir.

- Sorunları paylaşmak ve ifade etmek için aile toplantıları düzenleyebilirsiniz.

- Birbirlerini destekleyen kardeşler yetiştirmenin bir yolu da onlara aile birliğinin önemini hissettirmektir. Tüm aile üyelerinin resim ve yazılarla düşüncelerini ifade etmeleri için aile defteri oluşturabilirsiniz. Mesajlar, özel fotoğraflara v.b. yer vereceğiniz bir aile panosu düzenleyebilirsiniz. Oturma odanıza bir aile ağacı asarak, kardeşler arasında yaşanan her olumlu davranış için ağaca bir yaprak yerleştirebilirsiniz.

- Ailede işbirliğine dayanan bir ortam yaratın. Ailece bir yürüyüş yapın, çiçek, ot, kum, ağaç kabuğu gibi şeyler toplayın. Eve döndükten sonra hep birlikte toplanmış olan nesnelerle doğal bir resim oluşturabilirsiniz.

- Tüm çocuklar kendi başlarına kalabilmeyi, kendilerine zaman ayırabilmeyi severler. Rahatsız edilmek istemediklerinde oda kapılarına bunu belirten bir yazı yazabilirler. Çocuklar aynı odayı paylaşıyorlarsa, her çocuğun odasında kendi başına kalabilmesini sağlayacak bir plan yapılmalıdır.

- Rekabet kardeşlerin aynı odayı paylaşmaları durumunda had safhaya ulaşabilir. Bunu aza indirgemenin bir yolu çocukların odalarını düzenlemelerine izin ve destek vermektir.

- Kardeşler arası kıskançlık karşısında anne-baba olarak kendinizi çaresiz hissediyorsanız aile terapisine başvurabilirsiniz.