Reklam mesajlarını nereye şikayet etmeliyiz?

Bildiğiniz gibi pazarlama ve tanıtım amaçlı "istenmeyen" mesaj, arama, e-posta gibi yani Kanunda geçen adıyla “Ticari Elektronik İletiler” göndermek 1 mayıs 2015 tarihi itibari ile yürürlüğü giren 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile ticari elektronik iletilerin hangi usul ve esaslar kapsamında gönderileceği belirli şartlara bağlanmıştır. Bu kurallara uygun olarak ticari elektronik iletiler ilgililere gönderilebilecektir.

Buna göre; Ticari elektronik iletiler, alıcılara ancak önceden onayları alınmak kaydıyla gönderilebilecek.

Ticari elektronik iletiden kasıt nedir?

Ticari elektronik ileti: telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri ifade ediyor..

Kişiler nasıl onay verecek, verdikleri onayı iptal edebilecekler mi?

Bu onay, yazılı olarak veya her türlü elektronik iletişim araçlarıyla alınabilir. Ayrıca tüketiciler gerçekleştirdiği alışverişler esnasında kendisi ile iletişime geçilmesi amacıyla firmaya iletişim bilgilerini verebilir. Bu durum da onay olarak kabul edilecektir. Bu sebeple ticari elektronik iletilere muhatap olmak istemeyen tüketicilerin iletişim bilgilerini firmalara vermemesi gerekiyor.

Onay alma talebi sonrası tüketici tarafından onay verilmiş olsa dahi tüketiciler diledikleri her zaman bu onayı iptal edebileceklerdir. Bu durumda tüketiciler ret bildirimi için herhangi bir ücret ödemeyeceklerdir.

Öte yandan tüketiciden alınacak onay yalnızca onay verilen firmanın ticari elektronik iletilerini kapsar. Yani bu onayı almış olan firma bu kapsamda başka firmaların hizmetlerini tüketiciye iletemez.

Bu uygulama ile neler değişti?

Kuşkusuz iletişim araçları, firmaların ürün ve hizmetlerinin reklamı için kullanılmalıdır. Ancak bu durumumun istismar edilmesi neticesinde maalesef uygulamada elektronik iletiler örneğin kısa mesajlar insanları ciddi anlamda rahatsız edici bir boyuta ulaşmıştır.

Bu kapsamda yasal düzenlemeler tam olarak tatbik edilebilirse, artık firmalar onayını almadığı kişiyi reklam bombardımanına tutamayacaktır. Zira firmalar, yasadaki düzenlemelere aykırı hareket ederce ciddi yaptırımlarla karşılaşacaktır. Buna göre; firmalar kanunun cezai hükümler başlıklı 12. Maddesinde yazdığı şekliyle bin Türk lirasından elli bin liraya kadar idari para cezası ile cezalandırılacaklardır.

1 Mayıs’tan sonra gelen reklam mesajlarını nereye şikayet etmeliyiz? Süreç nasıl işleyecek?

1 Mayıs tarihinden itibaren onay alınmaksızın gönderilen e-posta ve kısa mesajlar ile yapılan otomatik aramalara ilişkin şikayetlerin nasıl yapılacağını ve sürecin nasıl işleyeceğinin öngörüldüğü haliyle şu şekilde özetleyebiliriz.

-Şikâyet başvuruları, alıcının ikametgâhının bulunduğu yerdeki Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İl Müdürlüğüne yapılır. Şikâyet edilen hizmet sağlayıcının sicile kayıtlı merkezinin başka bir ilde bulunması halinde, bu başvuru ilgili İl Müdürlüğüne gönderilir.

-Şikâyet başvuruları, yazılı olarak ıslak imzayla veya elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden güvenli elektronik imza ya da mobil imza yoluyla İl Müdürlüğüne yapılabilir.

-Şikâyetçi; gerçek kişi ise adı ve soyadı ile imzası ve ikametgâh adresinin; tüzel kişi ise unvanı ve temsile yetkili kişinin veya vekilinin adı ve soyadı, iş adresi ve imzasının başvuruda yer alması gerekir.

-Kısa mesaj yoluyla yapılan ticari iletişimde; şikâyetçinin telefon numarası, şikâyetçinin abonesi olduğu GSM operatörünün adı, şikâyete konu iletiyi gönderenin numarası, bu numaranın bulunmaması halinde marka ve işletme adı gibi alfanumerik bilgisi, iletinin gönderilme tarihi, saati ve içeriği ile esnaf veya tacir olmaları halinde bu bilgisine yer verilir.  İletinin yazılı veya görsel bir örneği başvuruya eklenir.

-Elektronik posta yoluyla yapılan ticari iletişimde; şikâyetçinin elektronik posta adresi, şikâyetçiye elektronik posta hizmeti sağlayan işletmenin adı, şikâyete konu iletiyi gönderenin elektronik posta adresi, iletinin gönderilme tarihi, saati ve içeriği ile esnaf veya tacir olmaları halinde bu bilgisine yer verilir. İletinin yazılı veya görsel bir örneği başvuruya eklenir.

-Sesli arama yoluyla yapılan ticari iletişimde; şikâyetçinin telefon numarası, şikâyetçinin abonesi olduğu GSM veya sabit hat operatörü adı, şikâyete konu iletiyi gönderenin numarası, bu numaranın alınamaması halinde marka ve işletme adı gibi bilgisi, iletinin gönderilme tarihi, saati ve içeriği ile esnaf veya tacir olmaları halinde bu bilgisine yer verilir.

-Diğer elektronik iletişim araçları ile yapılan ticari iletişimde, iletişim aracının türüne bağlı olarak gerekli bilgilere yer verilir.

-Şikâyet başvurusu, ticari elektronik iletinin gönderildiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde yapılır. Şikâyetçi ancak kendisine ait elektronik iletişim adreslerine gönderilen iletilere ilişkin şikâyette bulunabilir. Bu maddede yer alan şartları taşımayan başvurular İl Müdürlüğünce işleme konulmaz.

-İl Müdürlüğü tarafından, hakkında şikâyet bulunan hizmet sağlayıcı tespit edilir. Konuya ilişkin bilgi ve belgeler ilgilisinden temin edilerek şikâyet sonuçlandırılır. Ancak, gerekli hallerde İl Müdürlüğünce denetim için görevlendirilen personel tarafından yerinde denetim yapılabilir.

-Hizmet sağlayıcı, İl Müdürlüğü tarafından söz konusu şikâyetle ilgili olarak talep edilen bilgi ve belgeleri, bu talebin tebliğinden itibaren 15 gün içinde teslim etmekle yükümlüdür. Gerekli hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere 15 gün uzatılabilir. Aksi takdirde, hizmet sağlayıcıya Kanunda öngörülen idari para cezası uygulanır.

-İl Müdürlüğü, hizmet sağlayıcının doğrudan tespit edilmesine imkân bulunmadığı hallerde, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile elektronik haberleşme hizmeti sunan işletmecilerden bilgi ve belge talep edebilir.

Müşteriler istemedikleri sms, e postaları engellemek zorunda mı?

İnsanların engelleme zorunlulukları yoktur. Firmalar onay almadığı sürece ticari elektronik iletileri gönderemezler.

Reklam şirketleri bu karardan sonra çalıştırdıkları elemanları çıkartması söz konusu mu?

Onay şartı getirildiği için bu alandaki iş potansiyelinde bir azalmanın olacağı muhakkak.

Doğal olarak reklam şirketleri de bu iş için istihdam ettiği kişi sayısını azaltacaktır.

Taahhüt verdikleri için operatörler bunu kullanabilir mi?

Burada verilen onayın Ticari Firmaların reklam hizmetlerine ilişkin olması açıktır. Bu nedenle adına reklam yapılan ticari firmaya yönelik açık bir onay olmadıktan sonra daha önce onay verilmiş olan bir ticari firma başka firmalar adına ticari elektronik ileti gönderemezler.

Kaynak: TRT Haber / Bilişim Hukuku Derneği Başkanı Avukat Kürşat Ergün