10.07.2023

İşletmemde elektrik faturam neden yüksek geliyor? Reaktif enerji mi kullanıyorum?


İşletmenizde elektrik faturalarının çok yüksek gelmesine sebep olan reaktif bedel olabilir. Aşağıda yazılı tanımlamaları okuduktan sonra konu hakkında daha detaylı bilgi sahibi olacaksınız.

Reaktif cezaları geri iade alabilir miyim?

Bu linkte bulunan dilekçe ile size en yakın BEDAŞ İşletme Müdürlükleri giderek ücret iadesi ile ilgili yazılı başvuru da bulunabilirsiniz tabi bu dilekçeden de gördüğünüz üzere sürekli yapacağınız bir işlem değil öncesinde ve sonrasında gerekli önlemleri almak zorundasınız. Dilekçe ile yapılan bu başvurunun sonucunda büyük ihtimalle faturanıza eklenen Reaktif enerji bedelleri gelecek faturalarınızdan düşecektir. (Güncelleme-20.07.2023- Bu durum değişmiş ilk gelen cezayı otomatik düşüyorlar sonrasında başvuru yapsanız bile ilk cezayı düştüklerini sonraki cezaları yönetmelikte belirdiği üzere düşemeyeceklerini söylüyorlar)

Reaktif cezaların gelmemesi için nasıl önlemler alabilirim?

  • Kompanzasyon panosunun işlevinin doğru çalıştığından emin olmalısınız konunun uzmanı bir kuruluştan sürekli destek almalısınız.
  • Bu linkte bulunan talep formu ile Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) şifre talebinde bulunabilir sayacını uzaktan okuyabilirsin. Talep formunu osos@bedas.com.tr mail adresine gönderdiğinde erişim bilgilerin mail yoluyla tarafına gelecektir. Daha hızlı ve sorun yaşamamak için varsa KEP hesabınızdan başvuru formu ve gerekli ekler ile  bogazici.iletisim@hs02.kep.tr KEP adresi başvuruda bulunabilirsiniz. 
  • Sayaçtan okuduğun bilgileri Elektrik Mühendisleri Odasının web sitesinde bulunan bu dosyayı indirip Kompanzasyon Takibi yapabilir ve ceza gelmeden önlem alabilirsin.

Reaktif Enerji Nedir?

Reaktif enerji endüktans ve kapasitans olan cihazlarda manyetik alan ve elektrik alan oluşturmaya yarayan enerjidir. Bilindiği gibi bobin sargılı cihazların kalkış anında sargıları arasında bir manyetik alana ihtiyaç duyar bu manyetik alanın oluşması bu cihazlar reaktif enerjiye ihtiyaç duymaktadır.

Reaktif enerji kullanıldıktan sonra şebekeye tekrar geri verilen bir enerji olduğu için bu enerji kullanıldıktan sonra şebeke ve işletme hatlarında dolaşmaya başlar. Reaktif enerji kullanımı bakımından işe yaramayan bir enerji çeşidi değildir. Ancak bu enerjinin şebekeden elde edilmesi iletim ve dağıtım hatlarında güç kayıplarına, gerilim düşümlerine sebep olabilmektedir. Bu nedenle reaktif enerjinin şebekeden çekilmesi tercih edilmez. Bunun yerine alıcılara en yakın olan yerde üretilmesi hem daha ekonomik hem de daha faydalıdır.

Reaktif enerji kompanzasyon panoları ile kolaylıkla elde edilebilen bir enerji çeşididir. Reaktif enerjinin birimi Volt Amper Reaktif (VAR)’tir.

Reaktif Enerji Tarifesi

Reaktif enerji tarifesi ilgili yönetmelik kapamasında tanımlanmış bir tarife türüdür. Bu tarife tüketicilerin elektrik faturalarında reaktif bedel olarak geçmektedir. Yönetmeliğin belirttiği yüzdelik dilimlerinin geçilmesi halinde bu bedel yani cezai işlem uygulanır.

Reaktif bedel yüzdelikleri yönetmelik gereği; ‘(3) Kurulu gücü 50 kVA’nın altında olan müşteriler, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde otuzüçünü aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde; kurulu gücü 50 kVA ve üstünde olanlar ise, çektikleri aktif enerji miktarının yüzde yirmisini aşan şekilde endüktif reaktif enerji tüketmeleri veya aktif enerji miktarının yüzde onbeşini aşan şekilde sisteme kapasitif reaktif enerji vermeleri halinde, reaktif enerji tüketim bedeli ödemekle yükümlüdür.’ Şeklinde belirtilmiştir.

Kompanzasyon sistemine sahip olan tüketiciler yönetmelikte belirtilen yüzdelik oranlarının üzerine çıkmamak için kompanzasyon sistemlerine düzenli bir şekilde bakım yapmak zorundadır. Kompanzasyon sistemlerinde kullanılan malzemelerin kullanım ömrü, tesisin tükettiği yük miktarı bu cihazların arızalanmasına sebep olabilmektedir.

Cihazların arızalanması ise sistemlerin reaktif cezaya girmesine neden olacaktır. Kompanzasyon sistemlerine düzenli bir şekilde bakım yapan tüketicilerin herhangi bir cezai bedel ile karşılaşması mümkün değildir.

Reaktif ve Kapasitif Ceza

Elektrik tüketimi konusunda kurulu gücü 9kw geçen işletmeler kompanzasyon panosu kurmak ve işletmekle yükümlüdür. Reaktif enerji ikiye ayrılır. Endüktif Reaktif Tüketim ve Kapasitif Reaktif Tüketimdir. Endüktif reaktif tüketim eksik kompanzasyon sonucu ve arızalı kompanzasyon panosu sonucu oluşmaktadır.

Kapasitif reaktif tüketim ise fazla kompanzasyon yapılması sonucu oluşmaktadır. Her ikisi de Reaktif bedel altında faturanıza yansımaktadır.

Reaktif Bedel Nasıl Önlenir?

Elektrik faturalarının çok yüksek gelmesine sebep olan reaktif bedelin önlenmesinin tek yolu kompanzasyon panolarını düzenli bir şekilde bakımdan geçirmektir. Kompanzasyon panosu bakımı yapılmayan kompanzasyon panoları zamanla işlevlerini kaybederek işletmelerin reaktif cezaya girmesine sebep olur.

Kompanzasyon panosunun işlevinin kaybetmesi sonucunda işletmelerin enerji kalitesi de düşer. Enerji kalitesinin düşmesi elektriksel pek çok cihazda hasarlar oluşmasına sebep olur. Kompanzasyon panosunun düzenli takibi işletmeleri büyük cezalardan korurken devreye alacakları yeni yükler ekstra bir enerji maliyetine girmelerinin önüne geçer.

Kaynaklar: 

https://www.emo.org.tr

https://zeytaselektrik.com

https://www.yesilpano.com

https://www.bedas.com.tr/tr/sayfalar/268/